Milliyetçilik İlkesi Doğrultusunda Yapılan İnkılaplar

Türkiye Cumhuriyeti’nin temel felsefesini oluşturan Atatürk ilkelerinden milliyetçiliğin, yalnızca bir duygu olmaktan çıkıp siyasi, ekonomik ve kültürel alanda devrim niteliğindeki inkılaplara nasıl dönüştüğünü keşfetmeye hazır mısınız? Ulusal egemenlikten ekonomik bağımsızlığa, milli dilden özgün bir tarihe uzanan bu kapsamlı dönüşüm sürecini ve milliyetçilik ilkesi doğrultusunda atılan sağlam adımları şimdi öğrenerek, modern Türkiye’nin temellerinin ne denli bilinçli bir ulusal kimlik üzerine inşa edildiğini daha iyi anlayabilirsiniz.

Atatürk’ün Milliyetçilik İlkesi ve Bu Doğrultuda Yapılan İnkılaplar

Atatürk’ün temel ilkelerinden biri olan Milliyetçilik, bir millete mensup bireylerin ortak bir kültür, dil, tarih ve hedef doğrultusunda kenetlenmesini ifade eder. Bu ilke doğrultusunda yapılan inkılaplar, Türk milletinin bağımsızlığını kazanmasında ve çağdaş bir ulus-devletin kurulmasında büyük rol oynamıştır. Bu ilke, “Ne mutlu Türk’üm diyene!” vecizesinde somutlaşır ve Türk milletine mensubiyetten gurur duyan herkesi kucaklar.

Bu temel ilke doğrultusunda, ülkenin tam bağımsızlığını sağlamak, milli egemenliği pekiştirmek, ekonomik bağımsızlığı kazanmak ve milli bir kültür inşa etmek amacıyla birçok köklü inkılap gerçekleştirilmiştir.

Siyasi Bağımsızlık ve Ulusal Egemenlik Alanında Yapılan İnkılaplar

Milli bir devletin var olabilmesinin ilk şartı, siyasi olarak tam bağımsız olması ve egemenliğin kayıtsız şartsız millete ait olmasıdır. Bu amaçla yapılan temel inkılaplar şunlardır:

• Yeni ve Milli Bir Türk Devletinin Kurulması: Osmanlı İmparatorluğu’nun ardından, milletin iradesine dayanan, sınırları Misak-ı Milli ile çizilmiş, tam bağımsız yeni Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulması, milliyetçilik ilkesinin en büyük eseridir.
• Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin (TBMM) Açılması: 23 Nisan 1920’de TBMM’nin açılmasıyla egemenlik, saraydan alınarak doğrudan milletin kendisine verilmiştir. Bu, milli iradenin tecellisidir.
• Kapitülasyonların Kaldırılması: Osmanlı Devleti’nin yabancı devletlere tanıdığı ve ülkenin adli, mali ve idari bağımsızlığını kısıtlayan kapitülasyonlar, Lozan Antlaşması ile tamamen kaldırılmıştır. Bu, ülkenin kendi topraklarında tam egemen olmasının önünü açan hayati bir adımdır.
• İstiklal Marşı’nın Kabulü: Mehmet Akif Ersoy tarafından yazılan İstiklal Marşı’nın 12 Mart 1921’de milli marş olarak kabul edilmesi, Kurtuluş Savaşı’nın ruhunu ve milletin bağımsızlık azmini simgeleyen milli bir sembol oluşturmuştur.

Ekonomik Bağımsızlık (Milli İktisat) Alanında Yapılan İnkılaplar

Atatürk, “Siyasi zaferler ne kadar büyük olursa olsunlar, ekonomik zaferlerle taçlandırılmazlarsa payidar olamazlar,” diyerek ekonomik bağımsızlığın önemini vurgulamıştır. Milli bir ekonomi yaratma hedefiyle yapılan inkılaplar şunlardır:

• İzmir İktisat Kongresi’nin Toplanması: 17 Şubat 1923’te, henüz cumhuriyet ilan edilmemişken toplanan bu kongrede, milli ekonominin temelleri atılmış ve “Misak-ı İktisadi” (Ekonomi Andı) kabul edilerek liberal ancak devletçi ve korumacı bir ekonomi politikası benimsenmiştir.
• Kabotaj Kanunu’nun Çıkarılması (1 Temmuz 1926): Bu kanunla Türkiye limanları arasında deniz taşımacılığı ve ticaret yapma hakkı yalnızca Türk vatandaşlarına ve Türk bayraklı gemilere verilmiştir. Bu, Türk denizciliğinin millileştirilmesi anlamına gelmektedir.
• Yabancı İktisadi Kuruluşların ve Demiryollarının Millileştirilmesi: Yabancıların elindeki birçok demiryolu, liman, maden ve fabrika gibi stratejik işletme devlet tarafından satın alınarak veya kamulaştırılarak ulusal ekonomiye kazandırılmıştır.
• Koruyucu Gümrük Yasası ve Bağımsız Gümrük Politikası: Yerli sanayiyi ve üreticiyi dış rekabete karşı korumak amacıyla gümrük vergileri artırılmış ve bağımsız bir gümrük politikası izlenmiştir.
• Merkez Bankası’nın Kurulması (1930): Ulusal para politikasını belirlemek ve yönetmek amacıyla Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası kurulmuştur.
• Türk Parasını Koruma Kanunu’nun Çıkarılması: Türk lirasının değerini korumak ve istikrarını sağlamak için yasal düzenlemeler yapılmıştır.

Milli Kültür ve Eğitim Alanında Yapılan İnkılaplar

Millet olmanın en önemli unsurlarından biri ortak bir dil, tarih ve kültür bilincine sahip olmaktır. Bu alandaki inkılaplar, milli kimliğin inşasında kilit rol oynamıştır.

• Türk Dil Kurumu’nun (TDK) Kurulması (1932): Türkçeyi yabancı dillerin etkisinden arındırmak, bilim dili haline getirmek ve zenginliğini ortaya çıkarmak amacıyla kurulmuştur. Türkçe sözlüğün hazırlanması gibi çalışmalar bu kurumun öncülüğünde yapılmıştır.
• Türk Tarih Kurumu’nun (TTK) Kurulması (1931): Türk tarihini yabancı ve ön yargılı kaynaklardan değil, bilimsel metotlarla ve milli bir bakış açısıyla araştırmak ve öğretmek amacıyla kurulmuştur.
• Yeni Türk Harflerinin Kabul Edilmesi (Harf İnkılabı – 1 Kasım 1928): Okuma yazmayı kolaylaştırmak, Türkçe’nin yapısına daha uygun olan Latin alfabesini benimseyerek okuryazarlık oranını artırmak ve Batı dünyasıyla kültürel entegrasyonu sağlamak amaçlanmıştır.
• Okullarda Derslerin Türkçe Okutulması (Tevhid-i Tedrisat Kanunu Sonrası): Eğitimde birliği sağlayan Tevhid-i Tedrisat Kanunu ile birlikte, tüm okullarda eğitimin milli bir ruhla ve Türkçe yapılması sağlanmıştır. Bu, kültürel birliğin temelini atmıştır.

Bu inkılaplar, bir bütün olarak, Atatürk’ün milliyetçilik ilkesinin teoride kalmayıp, devletin ve toplumun her alanında nasıl hayata geçirildiğinin somut kanıtlarıdır. Amaç, kendi kendine yeten, özgüveni yüksek, ortak bir kimlik ve ülkü etrafında birleşmiş, çağdaş bir Türk milleti yaratmaktır.

Kaynaklar

• Zürcher, Erik J. (2004). Turkey: A Modern History. I.B. Tauris.
• Lewis, Bernard. (2002). The Emergence of Modern Turkey. Oxford University Press.
• Mango, Andrew. (2002). Atatürk: The Biography of the Founder of Modern Turkey. Overlook Press.
• Keyder, Çağlar. (1987). State and Class in Turkey: A Study in Capitalist Development. Verso.

İlgili Maddeler

• Atatürk ilkeleri
• Cumhuriyetçilik ilkesi
• Milliyetçilik ilkesi
• Devletçilik ilkesi
• Halkçılık ilkesi
• Laiklik ilkesi
• Devrimcilik ilkesi